CLT H-buurt
De eerste CLT in Nederland en erkend als buurtplatform in de ‘Proeftuin Buurtplatformrecht 2022’
De CLT H-Buurt is als eerste CLT in Nederland organisch gegroeid, waarbij er gekozen is voor community development eerst, en het oprichten van een CLT buurtvereniging, voordat er zicht was op een locatie.
Het onderzoek geeft aandacht voor het community development proces, kansen en uitdagingen rondom participatie in de (pre-)ontwikkelfase, zodat andere initiatieven hierop voort kunnen bouwen.
De lessen uit de eerste verkenning van Community Land Trust in de Bijlmer zijn in onze whitepaper te vinden.
De achtergrond
Deel uitmaken van een wijk, banden met andere buurtbewoners opbouwen, je buurt zien groeien met grote bedrijvigheid en ruimte voor ontmoeting, wonen en lokale werkgelegenheid. Dit is geen vanzelfsprekendheid voor een groot aantal mensen in Amsterdam. Het ontbreekt veel mensen aan capaciteit om zich effectief te organiseren en hun plek op te eisen in de stad voor nu en de toekomst. De Bijlmer blijft qua leefbaarheid achter bij het niveau van de stad en dit geldt ook voor de sociale en economische emancipatie van haar bewoners. Wij zijn de eerste Community Land Trust (CLT) van Nederland; De Buurtvereniging is gevestigd in het hart van H- buurt van de Amsterdamse Bijlmer en wij willen blijvende verandering brengen.
De aanpak
Wij zijn meer dan een hippe of duurzame woongroep als eiland in een buurt, de vereniging CLT H-Buurt fungeert als buurtplatform en creëert een relatie met bewonersgroepen en hun buurt. Dit doen we door capaciteitsopbouw én door de buurt zelf een stem te geven in regels over onder meer toewijzingsbeleid en verduurzaming. Met als doel de betaalbaarheid van woningen en buurtvoorzieningen te borgen in de eeuwigheid door ze uit de markt te halen.
De afgelopen jaren hebben we events en meet-ups georganiseerd om de buurt te betrekken wat heeft geresulteerd in een open leden vereniging CLT H-Buurt. Wij zetten ons in om de realisatie van het Community Land Trust gebouw werkelijkheid te maken en de buurtbetrokkenheid te vergroten in H-Buurt.
“Buurthuizen en bibliotheken zijn veelvuldig gesloten, schoolgebouwen en kerken zijn omgebouwd, net als kleine hoekwinkelpanden. Het hebben van een vaste plek doet er voor bewonersinitiatieven toe. Waar het hen om gaat is zichtbaarheid, continuiteit en zeggenschap.
Een plek betekent zichtbaarheid in de wijk, zeker wanneer die plek of een pand is opgenomen in routines en (wandel)routes die mensen nemen. Het gaat er vooral om dat gemeenschappen toegang hebben tot vastgoed waarin ze zichzelf kunnen organiseren, manifesteren en uiten.
Het verdwijnen van allerhande maatschappelijk vastgoed betekent dat ook de sociale infrastructuur onder druk komt te staan. En juist die categorie draagt bij aan de diversiteit en kwaliteit van het leven in de stad.”
Uit: Woekerruimte, Maatschappelijk vastgoed en het recht op de stad.
Samenwerken
Een van de vragen die bij de opbouw van de CLT voorlag was: ‘Hoe kan de CLT-vereniging een succesvolle samenwerking tussen haar leden en externe deskundigen bevorderen? ‘ Om dit doel te realiseren is door Elvira Kok een opzet voor een CLT-ledenplatform ontworpen. Dit platform richt zich op:
Het zijn van een communicatiekanaal voor de vereniging
Helpt om de structuur en het doel van de vereniging te verduidelijken
Biedt hulpmiddelen die de gemeenschap ondersteunen
Om een duidelijk verhaal te creëren over hoe dit platform in de vereniging zal worden gebruikt, werd een CLT-blauwdruk gemaakt, weergegeven in de figuur hieronder.
Deze blauwdruk toont de reis van een lid binnen de gemeenschap, beginnend met het onboardingproces, gevolgd door het actief lid zijn, en eindigend met het deel uitmaken van een empowered community.
Voor de drie stadia worden activiteiten beschreven die zouden kunnen plaatsvinden door de verschillende uitgangspunten, het proces, het resultaat en hoe dit resultaat andere processen in de gemeenschap zou kunnen beïnvloeden, toe te lichten. Er worden verschillende instrumenten voorgesteld die nuttig zijn tijdens de activiteiten. In navolging hierop wordt de blauwdruk op dit moment in de praktijk gebracht.
Proces
De gemeente Amsterdam heeft een erfpachtsysteem, waarin ze sinds een paar jaar de wooncoöperatie heeft opgenomen. Om mee te kunnen doen aan de procedure om aan een kavel te komen is, in overleg met de gemeente, besloten om vanuit de CLT-vereniging een wooncoöperatie-vereniging op te starten. Omdat de CLT meer dan alleen het realiseren van woningen voor ogen heeft, is er gereageerd op de gepubliceerde plannen van de gemeente om het belang van o.a. gemeenschapsruimten te benadrukken. Zodat dit hopelijk in de uitvraag van de gemeente opgenomen zal worden.
In de tussentijd bouwen we verder aan de gemeenschap door middel van Asset Based Community Development, zetten een officiële wooncoöperatie op, we zoeken financiering via goede doelen en de gemeente en we zoeken samenwerking op met de gebiedsontwikkeling van de gemeente. De processen en de lessen die we leren op deze gebieden delen we in een groeiend leerdocument.
Status
We zijn in afwachting op de tender. Deze is helaas door de gemeente al meerdere keren uitgesteld. Daarna is de hoop dat we niet terecht komen in het proces waarin de huidige wooncoöporaties zich bevinden. En scherp verwoord is in dit artikel van ARCAM:
“Wooncoöporaties staan in de schijnwerpers. Er zijn symposia, werkgroepen, hulplijnen en handboeken, het aantal adviseurs, netwerken en platforms groeit snel, en zelfs het Rijk lijkt deze woonvorm te stimuleren. Desondanks zijn wooncoöperaties moeilijk te realiseren: ze vragen veel kennis, en kosten veel tijd en geld. Iedereen weet hoe dat komt: een beperkte hoeveelheid grond en gebouwen, gebrek aan geld, tijd en kennis. Iedereen weet waar de knelpunten zitten: banken zijn huiverig om te financieren, woningcorporaties hebben geen zin om hun voorraad te verkopen aan coöperaties, gemeentelijk beleid is stroperig en omslachtig. In het algemeen: we moeten de omslag maken van marktmechanisme naar woonrecht, en ruimte maken voor een nieuwkomer in het woonstelsel.”